De Kansspelautoriteit heeft de regels over de verstrekking van data door online kansspelaanbieders voor het doen van wetenschappelijk onderzoek vastgesteld. De Regeling is in de Staatscourant gepubliceerd en is met ingang van afgelopen 7 december 2021 ingegaan.

In de Wet op de kansspelen (Wok) staat dat vergunninghouders voor het aanbieden van online kansspelen verplicht zijn data te verstrekken voor wetenschappelijk onderzoek, als een onderzoeksinstelling daarom vraagt. De Kansspelautoriteit stelde hier regels voor op.

Aanloop tot de regeling

Van 1 oktober tot en met 1 november 2021 heeft de Kansspelautoriteit betrokkenen en geïnteresseerden gevraagd te reageren op het concept van de "Regeling verstrekking gegevens voor onderzoek naar kansspelverslaving" en het daarbij behorende verzoekformulier. 

Tijdens de consultatie werd duidelijk dat diverse stakeholders het beeld hebben dat de onderliggende wet- en regelgeving mogelijk belemmeringen opwerpt voor een doelmatige uitvoering van de Regeling. Concreet gaat het daarbij om het uitgangspunt dat geanonimiseerde gegevens moeten worden verstrekt, in plaats van gepseudonimiseerde. 

Kansspelautoriteit onderzoekt gokverslaving

De Kansspelautoriteit, die veel belang hecht aan wetenschappelijk onderzoek waarmee gokverslaving kan worden voorkomen, onderkent dit probleem. Zij ziet binnen de bestaande wettelijke kaders echter geen mogelijkheden om deze belemmeringen op te heffen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid (verantwoordelijk voor het kansspelbeleid) onderzoekt in overleg met de Ksa of via nadere regelgeving een en ander op korte, of iets langere termijn geoptimaliseerd kan worden.

Over welke data gaat het  precies?

Onderzoeksinstellingen en de daarvoor werkzame of daaraan verbonden personen die onderzoek doen naar kansspelverslaving komen in de praktijk niet altijd even gemakkelijk aan de benodigde onderzoeksgegevens. Om dit te vergemakkelijken is in de wet en het besluit geregeld dat alle online vergunninghouders verplicht, onder voorwaarden, aan onderzoeksinstellingen op verzoek geanonimiseerde gegevens beschikbaar stellen voor onderzoek naar kansspelverslaving.

Het gaat bij gegevens met betrekking tot het speelgedrag van de speler onder meer om:

  • interne en externe signalen wijzend op onmatige deelneming aan de vergunde kansspelen of risico’s op kansspelverslaving;
  • interventies door de vergunninghouder en de reactie van de speler daarop;
  • de frequentie waarmee de speler zich aanmeldt ter verkrijging van toegang tot de spelersinterface;
  • de inschrijving, bedoeld in artikel 1.1 van het Besluit kansspelen op afstand, en de beëindiging daarvan;
  • de aanmelding, bedoeld in artikel 1.1 van het Besluit kansspelen op afstand;
  • de leeftijd, voor zover de speler de leeftijd van 24 jaar nog niet heeft bereikt;
  • de duur van de deelname aan de kansspelen;
  • de frequentie van de deelname aan de kansspelen;
  • de kansspelen waaraan de speler deelneemt;
  • de grenzen van het speelgedrag, bedoeld in artikel 4.14, eerste lid, van het Besluit kansspelen op afstand;
  • de aanpassing van de grenzen van het speelgedrag;
  • de overschrijding van de grenzen van het speelgedrag;
  • de inzetten en speluitkomsten;
  • de betalingstransacties met de speler;
  • de mutaties op de speelrekening, bedoeld in artikel 1.1 van het Besluit kansspelen op afstand;
  • de schorsing van de mogelijkheid tot deelname.

Dergelijke gegevens zijn van belang voor wetenschappelijk onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe wetenschappelijke inzichten in problematisch speelgedrag, en de ontwikkeling van op de speler toegespitste interventiemethoden om de ontwikkeling van het recreatieve naar een problematisch speelgedrag zo veel mogelijk te voorkomen. 

Welke organisaties mogen verzoeken indienen?

In deze regeling wordt verwezen naar de Nederlandse gedragscode wetenschappelijke integriteit. Onderzoeksinstellingen in de zin van deze regeling dienen de meest recente versie van deze code te onderschrijven. Deze code wordt in ieder geval onderschreven door de KNAW, NFU, NWO, de TO2-federatie, de Vereniging Hogescholen en de VSNU. 

Deze organisaties dragen er zorg voor dat de instituten, universitair medische centra, hogescholen en universiteiten die zij vertegenwoordigen of die onder hen ressorteren, deze code onderschrijven. 

De gedragscode definieert vijf principes van wetenschappelijke integriteit: eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Verder zijn in de gedragscode 61 normen voor goede onderzoekspraktijken uitgewerkt. Ook bevat de gedragscode zorgplichten voor de onderzoekinstellingen, die onder meer betrekking hebben op databeheer, openbaarmaking en verspreiding.

Zo gaat het in zijn werk

Onderstaand het proces en de regels voor het verstrekken van data door online casino’s:

  • Het verzoek voor afstaan van data geldt alleen als het direct van de onderzoeksinstelling komt;
  • De vergunninghouder neemt een ingediend verzoek in behandeling in april 2022. Daarna in de maanden juli en januari van elk kalenderjaar. In onderling overleg kan dit ook op een andere datum;
  • De vergunninghouder moet het verzoek binnen een week bevestigen;
  • Binnen 28 kalenderdagen moet de vergunninghouder de gegevens met toelichting leveren;
  • De vergunninghouder krijgt maximaal veertien dagen na publicatie van het onderzoek een melding van de publicatie;
  • Als de onderzoeksinstelling het afgeronde onderzoek niet binnen een jaar publiceert, kan de raad van bestuur bepalen dat de verplichting van het verstrekken van gegevens vervalt;
  • De regels treden in werking vanaf 7 december 2021.

Kanttekeningen

Het is uiteraard ontzettend belangrijk om al het nodige te doen om gokverslaving beter in kaart te brengen en het kennisveld met betrekking tot gokverslaving wetenschappelijk uit te breiden. Dit leidt tot betere preventie-tools en behandelwijzen en dat is altijd winst.

De methode hiertoe (verplichte data verstrekking) is waarschijnlijk de enige methode. Vraag is echter of de privacy wel voldoende gewaarborgd is en of spelers wel voldoende geïnformeerd worden op voorhand over het mogelijke gebruik van hun persoonlijke data en speelgedrag door een kennisinstelling.